Wednesday, May 3, 2017

අඳුරු සිර කුටියේ සිට ලියු කෘති

අඳුරු සිර කුටි තුල දුක් විඳිමින් විශ්ව සාහිත්‍යයේ නොමැකෙන සටහන් තැබූ ලේඛකයන් රැසක් සිටිති. එවන් ලේඛකයන් කිහිප දෙනෙකු පිලිබඳ සංෂිප්ත විස්තර ගෙනෙනා ලිපි කිහිපයක පළමු ලිපිය මෙසේය. 

විලියම් සිඩ්නි පෝටර් (William Sydney Porter) 1898 වසරේ මාර්තු 25 වන දින පස් වසරක සිර දඬුවමකට යටත් වුයේ මුල්‍ය වංචාවකට වැරදිකරු වීම නිසාය. සිර දඬුවම් ලැබීමට පෙර කිසිදු පොතක් ලියා නොතිබුණු ඔහු සිර ගෙදර සිටි කාලයේදී ලේඛනයට නැඹුරු විය. සිර දඬුවම් විඳින කාලයේදී ඔහු විවිධ ආරූඪ නම් වලින් කථා දාහතරක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය. මැක්ලර්ස් සඟරාවේ (McClure's Magazine) 1899 දෙසැම්බර් කලාපයේ පළවූ "Whistling Dick's Christmas" කථාව ලියූ ආරුඪ නාමය වූ "ඕ හෙන්රි" නමින් පසු කලෙක ඔහු විශ්ව සම්භාවනාවට පත් විය. හොඳ කල්ක්‍රියාව නිසා ඔහුගේ සිර දඬුවම් කාලය වසර තුනකින් නිම කෙරිණ.

1849 වසරේ අප්‍රියල් මස 23 දින රුසියන් ජාතික පියදෝර් දොස්තොයෙවුස්කි (Fyodor Dostoyevsky) අත්අඩංගුවට පත් වුයේ විප්ලවකාරී අදහස් පැතිරවීමේ චෝදනාව මතය. සාර් ආණ්ඩුව විසින් ඔහුව සයිබීරියාවේ
ඔමස්ක් (Omsk) හි, කතොර්ගා (Katorga) සිර කඳවුර වෙත පිටුවහල් කළේය. සිර භාරයේ සිටි කාලයේදී ඔහු විසින් අපරාධය සහ දඬුවම නම් ලෝක පුජිත කෘතිය ලියුවේය. 

මයිකල් සර්වටස් ( Michael Servetus) දහසය වන ශත වර්ෂයේ ස්පාඤ්ඤයේ විසු දාර්ශනිකයෙකි. ඔහු දේවධර්මය, වෛද්‍ය විද්‍යාව, ගණිතය, තාරකා විද්‍යාව, භූගෝල විද්‍යාව, කාය විච්චේදනය ආදී ක්ෂේත්‍ර රැසක් ප්‍රවීනයෙකු විය. සර්වටස් ළදරුවන් බෞතීස්මයට තරයේ විරුද්ධ වූ අතර රෙපරමාදු ප්‍රතිසංස්කරණ වලට අනුව මුලදී කටයුතු කළේය.  නමුත් පසුව ක්‍රිස්තියානි ධර්මය පිලිබඳ වෙනත් දර්ශනවාදයක් ඉදිරපත් කිරීම නිසා පණපිටින් පුළුස්සා දමනු ලදුයේය. ටෙස් දොන් ක්වික්සෝටි නම් අමරණීය නව කථාව ඔහු ලියුවේ සිර ගතව සිටි කාලයේදීය.

අයර්ලන්ත ජාතික ඔස්කා වයිල්ඩ් (Oscar Wilde) ලේඛකයෙකු, කවියෙකු මෙන්ම සෞන්දර්යවාදියෙකුද විය. ලන්ඩන් නුවර ප්‍රසිද්ධ නාට්‍ය රචකයෙකු වූ ඔහුගේ  "රාවෙන්නා" නම් කාව්‍යය වෙනුවෙන් 1878 දී නිවින්ගේට් සම්මානය ලබා ගත්තේය. ඔස්කා වයිල්ඩ් සිර ගත කරනා ලද්දේ පුංමෛථුනය (sodomy) චෝදනාවට වැරදිකරු කරමිනි. පසුව ඔහුව ප්‍රංශයට පිටුවහල් කෙරිණ. ප්‍රංශයේ සිටියදී ඔහු විසින් "The Ballad of Reading Gaol."නම් නිර්මාණය කළේය. සිර ගෙදරදී ඔහු ලියූ වචන 50,000 කින් යුත් සිය ආදර වන්තයා වූ ඇල්ෆ්‍රඩ් ඩග්ලස්ට යැවූ දීර්ඝ ආදර හසුන වාග් විද්‍යාත්මක දෘෂ්ටි කෝණයකින් විමර්ශනය කළ හැකි ඉහල ගනයේ ලියවිල්ලකි. 

බ්‍රිතාන්‍යයට දුම්කොළ හඳුන්වා දෙමින් දුම් පානය පුරුදු කළේ  ශ්‍රීමත් වෝල්ටර් රැලේ (Sir Walter Raleigh) විසිනි. ඔහු ප්‍රසිද්ධ දේශ ගවේෂකයකු වන්නට ප්‍රථම මුහුදු කොල්ලකරුවකු විය. ශ්‍රීමත් වෝල්ටර් රැලේ ඇමෙරිකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය කොලනි පිහිටුවීමේ ප්‍රමුඛයකු වූ නමුදු රාජ්‍ය ද්‍රෝහී චෝදනාවකට ලක්ව 1603 වසරේ ජුලි 19 දින අත්අඩංගුවට ගෙන සිර ගත කෙරිණ. ලන්ඩන් කුළුනේ සිර ගතව සිටි සමයේ ග්‍රීක සහ රෝම ඉතිහාසය අළලා ඔහු විසින් ලෝක ඉතිහාසය (The Historie of the World) නම් සම්භාව්‍ය කෘතිය සම්පාදනය කළේය.

මුලාශ්‍ර
https://en.wikipedia.org/wiki/O._Henry
https://en.wikipedia.org/wiki/Fyodor_Dostoyevsky
https://en.wikipedia.org/wiki/Michael_Servetus
https://en.wikipedia.org/wiki/Oscar_Wilde
https://en.wikipedia.org/wiki/Walter_Raleigh
http://www.divaina.com/2013/12/22/diyaga10.html
http://archives.silumina.lk/2017/01/22/_art.asp?fn=sm1701223

10 comments:

  1. හොඳ ලිපියක්. හැබැයි දොන් ක්විහෝටේ (Don Quixote) කතාව ලිව්වේ නම් මිගෙල් ද සර්වන්ටීස් (Miguel de Cervantes). (https://en.wikipedia.org/wiki/Don_Quixote)

    ReplyDelete
    Replies
    1. ඔබ කියන්නේ එකම පුද්ගලයා ගැන. ඔහු විවිද භාශා වලදී විවිද නම් වලින් ආමන්ත්‍රනය කරනවා
      Michael Servetus (/sərˈviːtəs/; Spanish: Miguel Serveto), also known as Miguel Servet, Miguel Serveto, Revés, or Michel de Villeneuve (https://en.wikipedia.org/wiki/Michael_Servetus)

      Delete
    2. මිගෙල් ද සර්වන්ටීස් යනු වෙනත් කෙනෙක්. මෙය බලන්න. https://en.wikipedia.org/wiki/Miguel_de_Cervantes

      ඔහු මියගියේ දියවැඩියා රෝගයෙන්. මයිකල් සර්වේෂස්ට පුළුස්සා මැරීමේ දඬුවම ලැබුනා.

      මේවා කෙසේ වෙතත් මම ඔබේ බ්ලොගයේ නිත්‍ය පාඨකයෙකු බව කිව යුතුයි. මෙවන් තොරතුරු ගෙන ඒමට ඔබ දරන උත්සාහය මා අගය කරනවා.

      Delete
  2. මයිකල් යනු ඉන්ග්‍රීසිකරණය කල (anglicized) නමයි.

    ඉන්ග්‍රීසි - - මයිකල්,
    ජර්මන් / ස්කැන්ඩිනේවියානු -මිකායෙල් / මිකෙල්
    ප්‍රංශ - මිශෙල් ,
    ස්පාඤඤ /පෘතුගීසි - මිගෙල්,
    රුසියන්- මිහායෙල්.

    (ඔය මතකෙන්. වෙලා තියනකොට බලලා ඔක්කොම දාන්නම්)

    ඒ කාලෙ තමන්ගේ භාෂාවේ ෆෝම් එකට පිටරට අයගේ නම් ලිවීම කීම හුඟක් තිබුනා. උගත්තු නම් ලතින් ෆෝම් එකෙනුත් ලිව්වා. පෝල් (Paul) ඊ පීරිස් පෝලස් (Paulus) කියල ලියල තියනව ජීවන දැකල ඇති

    ReplyDelete
    Replies
    1. P.S. ඉහත ඇනෝ මහතා ලියල තියන "ක්විහෝටේ" තමයි Quixote උච්චාරණය

      Delete
    2. මිගෙල් හා මයිකල් යනු එකම නම වෙනස් ලෙසට උච්චාරණය කිරීම පිළිබඳව විවාදයක් නැහැ. ඒත්, Michael Servetus හා Miguel de Cervantes යනු එක්කෙනෙක් නොවෙයි, දෙන්නෙක්.

      Pra Jay - මගේ 'දොන් ක්විහෝටේ' උච්චාරණය නිවැරදි බව සනාථ කලාට ස්තුතියි! (collars up!)

      Delete
  3. VARIANTS: Micheal (English), Mikael (Swedish), Mikael, Mikkel (Norwegian), Mikael, Mikkel (Danish), Maikel, Michaël, Michiel (Dutch), Michal (Czech), Mikhael (Biblical Greek)

    DIMINUTIVES: Mick, Mickey, Micky, Mike, Mikey (English), Michel, Michi (German), Mick (Dutch)

    FEMININE FORMS: Makayla, Mckayla, Michaela, Michele, Michelle, Mikayla, Mikki (English), Michaela, Michi (German), Michaela, Mikaela (Swedish), Mikaela (Norwegian), Mikaela, Mikkeline (Danish), Michelle (Dutch), Michaela, Michala (Czech)

    OTHER LANGUAGES/CULTURES: Mikha'il (Arabic), Mikel, Mitxel (Basque), Mikha'el (Biblical Hebrew), Mihail, Mikhail (Bulgarian), Miquel (Catalan), Myghal (Cornish), Mihael, Mihajlo, Mihovil, Miho, Mijo (Croatian), Miĥaelo, Mikelo, Miĉjo (Esperanto), Mihkel (Estonian), Mikkjal (Faroese), Mikael, Mika, Mikko, Miska (Finnish), Michel, Michaël, Mickaël (French), Mikheil, Misho (Georgian), Michail, Michalis, Mihail, Mihalis (Greek), Mikala (Hawaiian), Mikha'el (Hebrew), Mihály, Miksa, Misi, Miska (Hungarian), Mícheál (Irish), Michele (Italian), Mihails, Miķelis (Latvian), Mykolas (Lithuanian), Mihail (Macedonian), Mikaere (Maori), Michel (Medieval French), Michał (Polish), Miguel, Miguelito (Portuguese), Mihai, Mihail, Mihăiță (Romanian), Michail, Mikhail, Misha (Russian), Mihkkal (Sami), Mìcheal, Micheil (Scottish), Mihailo, Mihajlo, Mijo (Serbian), Michal (Slovak), Mihael, Miha (Slovene), Miguel, Miguelito (Spanish), Mikail (Turkish), Mikhailo, Mykhailo, Mykhaylo, Mykhail (Ukrainian), Meical (Welsh)

    SAME SPELLING: Michaël

    මං කරදරයක්ද මංදා. ඒත් මං ආසා ටොපික්ස් දෙකම - පොත් සහ භාෂාවන්. අනික මං සීමිත බ්ලොග් ගාණක් විතරයි බලන්නෙ . ඉතින් ආස පෝස්ට් එකක් අහුවුනාම ලියනවා :-D

    දොන් ක්විහෝටේ මුලින්ම කියෙව්වේ ලමා කාලයේ abridged edition එකක්. ඒක උච්චාරණය කරන විදිහ දැන ගත්තේ වැඩිහිටියෙක් වෙලාත් ටික කාලෙකට පස්සෙ. සැන්චෝ තමයි ප්‍රියතම චරිතය.

    Author - Don Miguel de Cervantes Saavedra

    ReplyDelete
    Replies
    1. නැතුව! පුදුම කරදරයක්නේ.... ( හි හි හි)

      තණකොළ ගහක් උගුල්ලන්න ගිහින් උඩට විදින උල්පතක් පෑදුනා වගේනේ....

      Delete
    2. කවියෙන් දාන්නද ?

      Delete
    3. පද බෙදා?
      ගන පිහිටුවා?

      හැබෑටම? උත්සහ කරමු බලන්න!

      Delete