ජගත් මානව විද්‍යා ඉතිහාසයේ මෙතෙක් සොයාගෙන ඇති පැරණිම ගෝලාකාර මෙවලම් හමුවී තිබෙනුයේ ක්‍රිස්තු පුර්ව 2500 අවධියට අයත් ඊජිප්තු සොහොන් ගෙයකිනි. එම සොහොන් ගෙයින් හමුවූ ගෝලාකාර මෙවලම් කිසියම් ක්‍රීඩාවකට යොදා ගන්නා ලදැයි සැලකෙයි. මේ පන්දු නිමවා ඇත්තේ සතුන්ගේ බඩවැල් එකට ඔතා ගත් ගෝලයක් සත්ව හමකින් ආවරණය කිරීමෙනි. නමුත් මේවා පා පන්දු ක්‍රීඩාව හෝ වෙනත් ආකාරයක පන්දු ක්‍රීඩාවක් සඳහා සඳහා යොදා ගන්නා ලදැයි එකහෙලා කිව නොහැකිය.
ක්‍රිස්තු පුර්ව 2000දී පමණ විසු ඊජිප්තු ජාතිකයන් විසින් පන්දුවක් පාපහර දීමෙන් සහ අතින් විසි කිරීමෙන් කරනා ලද "එපිස්ක්යිරස්" (Episkyros) නම් වන ක්‍රීඩාවක තොරතුරු ඉතිහාසඥයන් විසින් සොයාගන ඇත. මේ ක්‍රීඩාවේ යෙදී ඇත්තේ නිරුවතිනි. ඇතැන්ස් හි ජාතික පුරා විද්‍යා කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනය පිනිස තබා ඇති කිරිගරුඬ පේකඩක පාපන්දු වැනි ක්‍රීඩාවක යෙදෙනා මිනිස් රුපයක් දක්නට ලැබෙයි. එහි පෙන්නුම් කෙරෙනුයේ බෝලයක් සමබරව පාදය මත තබාගෙන සිටිනා ග්‍රීක ක්‍රීඩකයකුගේ රූපයකි. මේ රුපය යුරොපීය බඳුන පාපන්දු තරඟාවලියේ සමරු ඵලකය සඳහා යොදවාගෙන ඇත්තේ එම ක්‍රීඩකයා පාපන්දු ක්‍රීඩාවේ යෙදෙන්නේ යයි සලකමිනි. ග්‍රීක ජාතිකයන් පන්දු සකසා ඇත්තේ කෙස් ගස් හෝ ගෙතුම් කර සකසන ලද ලද රෙදි වැනි අමුද්‍රව්‍යයක් එකට ඔතා තන්තු වලින් වට කර බැඳීමෙනි. මෙම පන්දු පොලා පැනීම අවම මෙන්ම අධික දෘඩ බවකින් යුක්තව ඇත. ග්‍රීකයන් විසින් ඉහත කිරිගරුඬ පේකඩහි දක්නට ලැබෙන පන්දු විශේෂය හඳුන්වා දී ඇත්තේ ෆොල්ලිස් (Follis) නමිණි.
ක්‍රිස්තු පුර්ව 300 ත් 100ත් අතර කාල වකවානුවේ ලියවුනේ යැයි සැලකෙන Zhan Guo Ce නම් චීන පොතෙහි පාපන්දු ක්‍රීඩාවට සමාන ක්‍රීඩාවක් ගැන වාර්ථා කර ඇත. එහි කියවෙන්නේ "කුජු" (Cuju) නම් වන ක්‍රීඩාවක් ගැනය. කුජු යන වදනේ තේරුම පා පහර දෙන බෝලය යනුයි. මේ ක්‍රීඩාව කර ඇත්තේ මීටර් නවයක් උසකින් උණ ලීයක රඳවා ඇති සිල්ක් රෙද්දක ඇති කුඩා සිදුරක් තුලින් ගමන් කරනා ලෙසින් පන්දුවකට පා පහර දීමෙනි. පන්දුව තනා ඇත්තේ සමින් බව එහි කියවෙයි. ක්‍රිස්තු පුර්ව 206 සිට ක්‍රිස්තු වර්ෂ 220දක්වා කාල අන්තරයේ පැවති හැන් රාජවංශ පාලනයේදී කුජු ක්‍රීඩාවේ නීති රීති ලේඛණ ගත කර ඇත.
මේ සමකාලීන යුගයේ දී කොරියන් ජාතිකයන් විසින් කෙමාරි (Kemari) නමින්ද ජපන් ජාතිකයන් විසින් චුක් ගුක් (Chuk-guk) නමින්ද චීන ක්‍රීඩාවට සමාන ක්‍රීඩාවක යෙදුනු බවට සාක්ෂි ඇත. and 'Chuk-guk'
රෝම වරුන් විසින් බ්‍රිතාන්‍යය ආක්‍රමණය කර තිබෙනුයේ ක්‍රිස්තු වර්ෂ 43 දීය. වසර 828 දී Historia Britonum නමින් බ්‍රිතාන්‍ය ඉතිහාසය ලියු නෙන්නියස් (Nennius) විසින් පුරාණ බ්‍රිතාන්‍යයේ පවතී පන්දු ක්‍රීඩාවක් ගැන විස්තර වෙයි.
පා පන්දු ක්‍රීඩාව, හාපස්ටන් (harpaston) නම් වන පුරාන රෝම ක්‍රීඩාවක් ඇසුරින් සැකසී ඇති බව විස්වාස කෙරෙයි. මෙම ක්‍රීඩාව සම්බන්ධව විස්තර සමකාලීන පැරණි සාහිත්‍යයේ නිතර කියවෙයි. මේ ලේඛන වල අදාළ ක්‍රීඩාව ගැන කියවෙන්නේ "රළු සහ කෲර ක්‍රීඩාවක්" වශයෙනි. එහි තරඟ නීති ඉතාම සරලය. ක්‍රීඩකයකුට පන්දුව පා පහර දීමෙන් හෝ එය අතින් රැගෙන යාමෙන් හෝ අතින් විසි කිරීමෙන් හෝ සීමාව පසුකිරීමෙන් ලකුණු ලබා ගැනීමේ හැකියාව තිබිණ. අනෙක් පිලට ඕනෑම ආකාරයකින් ප්‍රතිවාදී පිලේ ක්‍රීඩකයන් විසින් පන්දුව සීමාව පසුකිරීම වැලැක්වීමේ හැකියාව තිබිණ. ක්‍රීඩා පිටියසඳහා නිශ්චිත දිගක් මෙන්ම පැති මායිම්ද නොතිබුණි. එක පිලකට සිටිනා ක්‍රීඩකයන් ගණනද නිශ්චිත නොවිණ.
මෙම ක්‍රීඩාව ග්‍රීක ක්‍රීඩාවක් වූ haininda හෝ "එපිස්ක්යිරස් ක්‍රීඩාවේ රෝම අනුවාදයක් බවද සැලකෙයි.
නුතන පා පන්දු ක්‍රීඩාව පසළොස් වන ශත වර්ෂයේ බ්‍රිතාන්‍යයේ ආරම්භ වී ඇතියි සැලකේ. පාපන්දු ක්‍රීඩාව බෙහෙවින් ජනප්‍රිය වන විට එරට අනෙකුත් පාරම්පරික ක්‍රීඩා වැළලී යනු ඇතැයි බියෙන් දෙවන හෙන්රි සහ හතරවන හෙන්රි යන රජවරුන්ගේ කිරීටය සමයේ මේ ක්‍රීඩාව තහනම් කර ඇත.
මුලාශ්‍ර
http://www.graveshamtrophycentre.com/pages/128-football-history-prehistoric-times-bc
http://www.hornetfootball.org/documents/football-history.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Harpastum
https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/the-game/
http://www.graveshamtrophycentre.com/pages/128-football-history-prehistoric-times-bc
http://www.hornetfootball.org/documents/football-history.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Harpastum
https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/the-game/
කදිමයි කදිමයි
ReplyDelete