ඔපෙරා සහ කොස් ඇට

දම්පාට දේදුන්නේ මීට කලින් ලියවුන  දන්නෝ බුදුන්ගේ ගීතයේ ඉතිහාසය නම් ලිපියට දීර්ඝ කොමෙන්ටුවක් ඇනෝ කෙනෙකු විසින් ලියා තබුණා. එම ලිපිය සංවාදය සඳහා විශිෂ්ඨ නිමිත්තක් වන බැවින්  අදාළ සම්පුර්ණ කොමෙන්ටුව මෙලෙස දැක්වෙන අතර එය සම්බන්ධව අපගේ අදහස් කිහිපයක්ද පහතින් ලියවෙනු ඇත.



ඔපෙරා සහ කොස් ඇට
===============
දන්නෝ බුදුන්ගේ ගීතය ඔපෙරා හඬින් ගැයීම ගැන තාමත් සාකච්ඡා වෙන හින්ද තවත් පොඩි දෙයක් කියන්ඩ ඕනෙ කියල හිතුන. සමහරු ඒ ගායනය කරපු කිශානි ජයසිංහට විවිධ නරක වචන කියමින් බැනල තිබ්බ අතරෙ ඒ ගායනය විවේචනය කරල තිබ්බ අයව ගල් වැද්දන්ට සමාන කරමින් රටේ සංස්කෘතියට ගරහන්ඩ අවස්ථාවක් උදාකරගත්ත අයත් හිටිය.

මේ ගායනය ගැන හිතද්දි මට මතක් වුනේ කාලෙකට ඉස්සෙල්ල ජාතික රූපවාහිනියෙ විකාශය වෙච්ච කන්දෙ ගෙදර-2 ටෙලි නාට්ටියෙ කුඩා සිද්ධියක්. මේ නාට්ටියෙ කතානායකය "බාල මහත්තය" (රෝහණ බැද්දගේ). බාල මහත්තය ගමේ හැදිච්ච, ගමේ නම්බුකාර චරිතයක් වුණු සර්ව සම්පූර්ණ ගැමියෙක්. බාල මහත්තයගෙ ලොකු පුතත් ගමේ හැදුනු වැඩුණු කෙනෙක් වුනාට නගරෙ උසස් රැකියාවක් කරන කෙනෙක්. බැඳල ඉන්නෙ නගරෙ හැදිච්ච, අර අපි කියන පොෂ් පැලැන්තිතියෙ කෙනෙක්. ඉතින් මේ දෙන්නගෙ ළමයිනුත් (විශේෂයෙන් දුව) හැඳි ගෑරප්පුවලින් විතරක් කන, නගරෙ විදිහට හැදිච්ච අය. වරක් මේ ලොකු පුතාගෙ පවුල යනව ගමේ, ඒ කියන්නෙ බාල මහත්තයගෙ ගෙදර. අර ලොකු පුතාගෙ දුවට ගමේ දේවල් පුරුදු නැති හින්ද පොඩි පොඩි අකරතැබ්බවලට මුහුණ දෙන්ඩ වෙන අතරෙ හොඳම වැඩේ වෙන්නෙ කෑම මේසෙදි. කෑම මේසෙ තියෙන්නෙ ඉතිං බාල මහත්තයල කන ගමේ කෑම තමා. ඒ වුනාට අර දුවට හැඳි ගෑරප්පුවලින්ම කන්ඩත් ඕනෙ. බොහොම අමාරුවෙන් කන අතරෙ බත් පිඟානෙ තිබ්බ තම්බපු කොස් ඇටයක් කන්ඩ කියල ගෑරප්පුවෙන් ඇනපි. කොස් ඇටේ පිඟානෙන් එළියට විසික් වෙලා යනව නිකං අර කොටින්ට ගහපු මල්ටි බැරල් රොකට් එකක් වගේ. බාල මහත්තය ඇතුළු පිරිසට හිනා. ඕක තමා සිද්ධිය.

දැන් අර වෙච්ච වැඩේට හිනාගිය බාල මහත්තයට ගල් වැද්ද කියල බැනල හරියන්නෙ නෑ. එක්කො කොස් ඇටේ ඇඟිලිවලින්ම ඇරං කන්ඩ ඕනෙ. ගෑරප්පුවෙන්ම කන්ඩ ඕන්නං කොස් ඇටේ හොඳටම තම්බල ගන්ඩ ඕනෙ ගෑරප්පුවෙන් ඇනල ගන්ඩ පුළුවන් ගාන වෙනකං. නිදහස් දවසෙ දන්නෝ බුදුන්ගේ ගීතය ඔපෙරා හඬින් ගැයීම ගැනත් මේ වගේ දෙයක් තමා කියන්ඩ තියෙන්නෙ. එතන වුනේ සිංහල ගීතයක් අමුවෙන්ම ඔපෙරා ශෛලියකින් ගායනා කිරීමක් විතරයි. එතන කිසිම නිර්මාණාත්මක දෙයක් වෙලා තිබ්බෙ නෑ. ඉංග්‍රීසි ඇක්සන්ට් එකකින් හූ කියනව වගේ ඒක අපිට ඇහෙන්නෙ ඒ හින්ද. අර ඉතාලි ඔපෙරාවල කරනව වගේ "ර්"යන්න වැඩියෙන් උච්ඡාරණය කිරීමෙන්ම පේනව එතන වුණේ අමුවෙන්ම අනුකරණයක් කියල. නමුත් කේමදාස මාස්ටර්ගෙ සිංහල ඔපෙරාවල මෙහෙම ප්‍රශ්නයක් නෑ. ඒවා ඔපෙරා වුනාට ඒවායේ සිංහල හෝ උත්තර භාරතීය සංගීතයේ මුද්‍රාව තිබ්බ. ඔපෙරා අනුකරණය කරන්ඩ ගියේ නෑ. ඔපෙරා ශෛලිය අඩුපාඩු සහිතව හරි අපේම දෙයක් කරගත්ත එක කරේ. කේමදාසයන්ගේ ඔපෙරාවල සිංහල වචන උච්ඡාරණය වෙන විදිහ අහල බලන්ඩ. සාමාන්‍ය සිංහල උරුවක් තියෙන්නෙ. නමුත් ඔපෙරාවල වගේ යම් යම් වචන/ශබ්ද අලංකරණ යොදාගන්නව, ඇක්සන්ට් නෑ. කේමදාසයන්ගෙ විශිෂ්ඨම ඔපෙරාවක් වෙච්චි "පිරිනිවන් මංගල්‍යය" අහල බලන්ඩ. ගමේ සාමාන්‍ය උපාසක අම්ම කෙනෙක්ට වුනත් වැඩි අපහසුවකින් තොරව අහං ඉන්ඩ පුළුවන්. කේමදාස මාස්ටර් සංගීතවත් කරපු නාට්‍ය සහ චිත්‍රපටිවලත් මෙම ඔපෙරා ශෛලිය යොදාගත්තත් සාමාන්‍ය කෙනෙක්ට ඒක වැඩිපුර ඉස්මතු වෙලා පේන්නෙ නෑ. මොකද ඒවා අමු ඔපෙරා නොව, අපේම කරගත්ත ඔපෙරා වෙච්චි හින්ද.

ඉතිං ඕක තමා කතාව. කේමදාස මාස්ටර්නං කොස් ඇටේට ගෑරප්පුවෙන් අනින්ඩ කලින් හොඳටම තම්බගත්ත. අඩුම ගානෙ එහෙම කරන්ඩ උත්සාහ කරා. කිශානි ජයසිංහ කිසි හෙවිල්ලක් බැලිල්ලක් නැතුව ඇන්න කොස් ඇටේට ගෑරප්පුවෙන්. ඉතින් කොස් ඇටේ විසිවෙලා ගියා. කොස් ඇටේ විසිවුනා නේද කියල අපි ඇහුවම, කිශානි නෝන හැඳි ගෑරප්පුවලින් ඉංග්‍රීසි කෑම කාල ගත්ත සම්මානවලින් අපිට දමල ගහල වැඩක් නෑ. ඕං ඔහොමයි මට මේ වැඩේ දැනුනෙ.

ප.ලි: බාල මහත්තයගෙ මිනිපිරීගේ කෑම පිඟානෙ මුරුංග ව්‍යංජනයකුත් තිබ්බද කියල හරියටම මතක නෑ.

අපගේ ස්ථාවරය
===========
ක්‍රිශානි ජයසිංහ වෙත දැඩි විවේචන එල්ල වීමට හේතුව ඇය විසින් දන්නෝ බුදුන්ගේ ගීත ඔපෙරාවක් ලෙසින් ගායනය කිරීම නොවෙයි. එයට හේතුව එම ගායනය රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලද ප්‍රසංගයකදී ගායනය කිරීමයි. ඇය විසින් මීට පෙර ප්‍රසංග වලද අදාළ ගීතය ගායනා කලද විවේචන එල්ල වී නැහැ. මෙවන් කතිකාවක් ඇතිවී නැහැ.
හේතුව කුමක්ද?
අලුත් දෙයක් අලුත් නිර්මාණයක් නැරඹීමට මිල ගෙවා ටිකට් පතක් රැගෙන යාමට මැලිකමක් දක්වන ලිං මැඩි පරපුර ඒවා නොදකීමය.

සිංහල සංගීතයේ ප්‍රගමනය වළක්වාලන ප්‍රධාන හේතු කාරකය සිංහල සංගීතයේ නියමුවන් යයි කියා ගන්න පිරිස  (God Fathers) උත්තර භාරතීය සංගීතය පමණක් කරපින්නාගෙන සිටීම බව අපගේ මතයයි. මෙම ගෝඩ් ෆාදර් වරු වෙනත් කිසිදු සංගීත ශෛලියක් ඉදිරියට ගෙනයාමට ඉදිරිපත් වන නවකයන් දිරිගන්වනු වෙනුවට පාගා දැමීමට කටයුතු කරනා ආකාරය පුවත් පත් වල පලවන ලිපි කියවන විට පෙනෙයි. භාතිය සහ සන්තුෂ් ගේ මුල් කාලයේදී මෙය මොනවට පෙන්නුම් කෙරින.

ඔපෙරා සම්බන්ධව අද ක්‍රිශානිව විවේචනයට ගුරු කොට ගන්නා කේමදාසයන්වද එකල දැඩි විවේචනයකට ලක් විය.
 
විදේශ රටවලදී වෙනත් සංගීත ශෛලින් අධ්‍යනය කල චිත්‍රාල් සෝමපාල, රාජ් සෙනවිරත්න, අනුර සිරිවර්ධන වැනි  දක්ෂයන් ඕනා තරම් සිටිති. ඔවුනට තැනක් නැත. මතු වන්නට හැදුවද ජනමාධ්‍ය අවභාවිතාව තුලින් ඔවුන් පාගා දැමීම එළිපිට සිදුවනු දක්නට ලැබෙයි. චිත්‍රාල්ගේ සංගීතය විවේචනයෙන් නොනැවතී කොණ්ඩය ද විවේචනය කරති.  (මියගිය පසුව ජෝති ගේ සහ නිමල් මෙන්ඩිස්ගේ හොඳ කියති) දැන් අලුත්ම බිල්ල ක්‍රිශානි ජයසිංහය. 

 මේ හේතුවෙන් අපගේ ජනප්‍රිය සංගීතය අයාලේ යන "බස් සංගීතය" වෙත යොමුව ඇත.  දක්ෂයන් පාගා දැමීම තුල සිදුව ඇති හානිය පහත වීඩියෝව මොනවට පෙන්නුම් කරයි.

උපුටා ගැනීම : https://www.facebook.com/iwee.deleon/videos/vb.730454975/10153265505049976/?type=2&theater

අවසන් වශයෙන් ක්‍රිශානි ජයසිංහ මහත්මියට කිව යුත්තේ බල්ලන් බිරුවද ගැල ඉදිරියට ගෙනයන ලෙසයි. ඔබගේ දැනුම අප රටේ දරුවනට ලබාදී නව පරපුරක් බිහි කරනා ලෙසයි.